Tajuk: Tok Janggut: Pejuang Atau Penderhaka.
Penulis: Nik Anuar Nik Mahmud.
Penerbit: Jabatan Sejarah Universiti Kebangsaan Malaysia.
Buku ini adalah mengenai rentetan perjuangan Haji Mat Hassan dan pengikut-pengikutnya. Sehingga ssekarang sejarah tentang Haji Mat Hassan lebih merupakan sejarah Tok Janggut yang derhaka dan penduduk Jeram yang merusuh. Sejarah tersebut adalah sejarah yang diberikan oleh Kolonial yang memperjelaskannya. Justeru sejarah itu adalah sejarah mereka tetap bukan sejarah kita. Tidak hairanlah kalau semua cerita mengenai Haji Mat Hassan adalah cerita mengenai pemberontakan dan keganasan kerana sampai hari ini pun kebangkitan Islam menentang Barat ditafsirkan sebagai pelampau, pengganas dan penyeleweng.
Perbincangan tentang Musuh Tok Janggut pada tahun 1915 sehingga sekarang masih dianggap kebangkitan segolongan orang kampung di Pasir Puteh yang tidak berpuas hati terhadap cukai yang dikenakan kepada mereka. Para pemimpin kebangkitan itu pula tidak lebih daripada mereka yang berkepentingan. Semuanya itu adalah tafsiran sebahagian daripada ceritanya.
Dengan terbitnya buku ini diharapkan dapat memberi ufuk baru kepada sejarah perjuangan seorang anak watan ‘Serambi Mekah’ terhadap agama dan watannya. Sudah sampai masanya Haji Mat Hassan dilihat sebagai ikon perjuangan yang menentang perhambaan, penindasan dan kerakusan sama ada ia datang daripada kuasa kolonial atau talibarutnya.
Kandungan.
Senarai Singkatan.
Penghargaan.
Peta.
Pengenalan.
Bahagian 1.
Makalah I. Kebangkitan Tok Janggut.
> Nik Anuar Nik Mahmud.
Makalah 2. Kebangkitan Tok Janggut Da lam Konteks Gerakan Anti-British di Malaysia
> Abdullah Zakaria bin Ghazali.
Makalah 3. Kebangkitan Tok Janggur Dan i Perspektif Budaya Politik Melayu Kelantan
> Hanapi Dollah.
Bahagian 2.
- Gambar-Gambar Bersejarah.
-. Dokumen-Dokumen Terpilih.
Dokumen 1. Reaksi Sultan Muhammad Ke-IV Terhadap Perjanjian Bangkok.
Dokumen 2. Pengisytiharan Jihad Terhadap Britain Dan Sekutu-Sekutunya Oleh Kerajaan Turki Uthmaniyyah.
Dokumen 3. Surat W. Langham-Carter, Penasihat British Kepada Sultan Muhammad Mengenai Peperangan Antara Britain Dengan Turki Uthmaniyyah.
Dokumen 4. Surat W. Langham-Carter Kepada Sultan Muhammad Ke-IV Melarang Rakyat Kelantan Memihak Kepada Turki Uthmaniyyah.
Dokumen 5. Kenyataan Gabenor Sir Arthur Young Tentang Asal Usul Peperangan Antara Britain Dengan Turki Uthmaniyyah.
Dokumen 6. Kenyataan Aga Khan, Pemimpin Syiah Di India, Menyokong Britain Dalam Peperangan Dengan Turki Uthmaniyyah.
Dokumen 7. Kenyataan Pejabat Balai Besar Melarang Rakyat Kelantan Daripada Menyokong Kerajaan Turki Uthmaniyyah Dalam Peperangan Dengan Britain
Dokumen 8. Kenyataan Sokongan Menteri Besar Kepada Kerajaan British Dalam Peperangan.
Dokumen 9. Kenyataan Sokongan Mufti Kelantan Kepada Kerajaan British Dalam Peperangan.
Dokumen 10. Kenyataan Sokongan Tengku Besar Tuan Soh Kepada Kerajaan British Dalam Peperangan.
Dokumen 11. Kenyataan Sokongan Tengku Sri Maharaja Kepada Kerajaan British Dalam Peperangan.
Dokumen 12. Kenyataan Sokongan Tengku Chik Penambang Kepada Kerajaan British Dalam Peperangan.
Dokumen 13. Surat Arthur Young Kepada Setiausaha Tanah Jajahan British Tentang Kesetiaan Sultan Kelantan Terhadap Kerajaan British.
Dokumen 14. Kenyataan Sultan Muhammad Ke-IV Tentang Kekuatan Britain Pemberitahuan.
Dokumen 15. Telegram Gabenor Arthur-Young Kepada Pejabat Tanah Jajahan Pada 5 Mei 1915 Mengenai Kebangkitan Di Pasir Puteh.
Dokumen 16. Surat GABENOR Arthur Young Kepada Lewis Harcourt Pada 5 Mei 1915 Tentang Kebangkitan Di Pasir Puteh.
Dokumen 17. Laporan Arthur Young Kepada Pejabat Tanah Jajahan Pada 31 Mei 1915 Tentang Kebangkitan Di Kelantan.
Dokumen 18. Kenyataan Balai Besar Menawaekan Hadiah Kepada Sesiapa Yang Dapat Menangkap Ungku Besar, Haji Mat Hassan Dan Rakan-Rakannya.
Dokumen 19. Kenyataan Pejabat Balai Besar Menawarkan Hadiah Kepada Sesiapa Yang Dapat Menagkap Penyokong-Penyokong Tok Janggut.
Dokumen 20. Laporan Dato Menteri Dan Dato Bentara Setia Tentang Lawatannya Ke Jajahan Pasir Puteh.
Dokumen 21. Surat T.S Adams, Pegawai Daerah Ulu Kelantan Kepada W. Langham-Carter Pada 5 Mei 1915 Mengenai Persiapan Untuk Menghadapi Kebangkitan Di Ulu Kelantan.
Dokumen 22. Notis Hukuman Denda Ke Atas Penduduk-Penduduk Di Jajahan Pasir Puteh Kerana Mencetuskan Huru Hara.
Dokumen 23. Surat W.Langham-Carter Kepada Sultan Muhammad Ke-IV Mengnai Pertempuran Di Kampong Dalam Pupoh.
Dokumen 24. Surat W. Farrer Keoada DYMM Sultan Muhammad Ke-IV Pada 26 Mei 1915 Meminta Dikeluarkan Notis Supaya Penduduk-Penduduk Di Dalam Jajahan Pasir Puteh Menyerahkan Segala Jenis Senjata Kepada Kerajaan.
Dokumen 25. Notis Penyerahan Alat Senjata.
Dokumen 25. Notis Kerajaan Negeri Memerintah Rakyat Pasir Puteh Yang Berpindah Kerana Huru Hara Pulang Ke Kampong Masing-Masing.
Dokumen 26. Surat W.Langham-Carter Kepada Timbalan Pesuruhjaya Bangnara Pada 31 Julai 1915 Memohon Kerjasama Bagi! Menangkap Pengikut-Pengikut Tungku Besar Jeram Yang Bersembunyi Di Bangnara.
Dokumen 27. Laporan T.S. Adam Tentang Kematian Pala.
Rujukan.
Indeks.
